PKP PLK chce budować nową linię kolejową ze Szczecina do Polic

W ostatnich tygodniach szerokim echem odbił się wybór ofert w przetargu na budowę zachodniego drogowego obejścia Szczecina wraz z tunelem pod Odrą w Policach. Inwestycja, warta kilka miliardów złotych, ma w końcu wyeliminować tranzyt samochodów ciężarowych z centrum Szczecina i usprawnić uciążliwy transport ciężarowy do i z Polic. Dzięki tunelowi pod Odrą droga znacznie skróci też np. czas jazdy z kierunku Berlina w kierunku Świnoujścia.

Niestety za budą drogi od razu nie podąży PKP PLK i budowa równie, lub nawet bardziej, potrzebnej zachodniej, kolejowej obwodnicy miasta, która miałaby służyć głównie w celach towarowych z myślą o obsłudze zakładów chemicznych w Policach oraz znacznie rozbudowującego się portu w tym mieście (wkrótce zyska on dostęp kolejowy), jednocześnie odciążając z tego typu ruchu modernizowaną obecnie linię nr 406. Mimo niezbyt wielkiego zaawansowania prac PKP PLK (o czym niżej) kolejowa spółka zaczęła przygotowania do tej inwestycji.



Wycinek Strategii Rozwoju Szczecina do roku 2035 roku. Widoczny ślad kolejowej, zachodniej obwodnicy miasta. Jest to rysunek poglądowy, nie pokazujący jej dokładnego przebiegu

PKP PLK zaczęła prace analityczne przy Zachodniej Kolejowej Obwodnicy Szczecina

Kilka tygodni temu podczas prezentacji aktualnego stanu prac przy Zintegrowanej Sieci Kolejowej wspomniano, że pewne projekty infrastrukturalne na sieci PLK mogą zostać zrealizowane przed 2035 rokiem, a więc przed terminem, od którego ma obowiązywać ZSK - docelowa kolejowa mapa kraju, pokazująca gdzie mają powstać nowe linie kolejowe. Wśród takich projektów wymieniono właśnie zachodnią kolejową obwodnicę Szczecina.

Jak mówi nam Bartosz Pietrzykowski z zespołu prasowego PKP PLK, spółka prowadzi prace analityczne w tej sprawie.

– Obecnie trwają wstępne prace analityczne dotyczące Zachodniej Kolejowej Obwodnicy Szczecina (ZKOS). Pierwszym etapem jest przygotowanie i uzgodnienie z kluczowymi interesariuszami wstępnych wariantów koncepcji układu torowego opracowanej wewnętrznie w PLK SA. Równolegle konieczne będzie zapewnienie finansowania dla opracowania studium wykonalności, a następnie dokumentacji projektowej – mówi Pietrzykowski i dodaje, że aktualnie jest za wcześnie, żeby mówić o szczegółowym harmonogramie realizacji inwestycji, bowiem aktualnie PLK musi przygotować dokumentację przedprojektową – Zaczniemy od przygotowania dokumentacji przedprojektowej, jednak wcześniej zamierzamy przygotować wstępne korytarze trasowania linii kolejowej, które będą propozycją wariantów w studium wykonalności – tłumaczy przedstawiciel PKP PLK.

Budowa w latach 2032-2035?

Zdaniem zarządcy infrastruktury orientacyjne lata budowy opisywanej linii to okres od 2032 do 2035 roku z zastrzeżeniem, że jest to zależne od pozyskania do tego momentu kompletnej dokumentacji projektowej a przede wszystkim stabilnego finansowania.

– Kluczowe jest możliwie szybkie rozpoczęcie prac przygotowawczych, szczególnie w kontekście dynamicznego rozwoju portów morskich w Szczecinie, Świnoujściu i Policach, tym samym rosnących potrzeb w zakresie obsługi transportu towarowego – mówi Pietrzykowski.

PKP PLK postrzega ZKOS przede wszystkim jako linię o charakterze towarowym, ważną dla zespołu portów Szczecin – Świnoujście oraz portu w Policach - od siebie możemy dodać, że linia mogłaby być również ważna dla zakładów azotowych w Policach. Ewentualny transport pasażerski, choć nie jest wykluczony, nie jest głównym celem projektu - o tym napiszemy szerzej w kolejnych akapitach. Priorytet dla ruchu towarowego wpływa również na zakładane parametry nowej infrastruktury.

– Na obecnym etapie założeń analitycznych przewiduje się, że ZKOS będzie linią jednotorową i zelektryfikowaną, przystosowaną do prowadzenia ruchu towarowego z prędkością do 120 km/h, z możliwością stosowania lokalnych ograniczeń wynikających z uwarunkowań terenowych lub środowiskowych. Ważnym założeniem jest ograniczenie potencjalnych uciążliwości eksploatacyjnych dla otoczenia, w tym zastosowanie odpowiednich rozwiązań infrastrukturalnych i technicznych minimalizujących oddziaływanie linii dedykowanej głównie dla transportu towarowego – mówi Bartosz Pietrzykowski z PKP PLK.

Sporo możliwych przebiegów. Tory pobiegną także pod Odrą - do Goleniowa?

Którędy mają pobiec tory nowej linii kolejowej? PKP PLK przygotowały dziewięć wstępnych, roboczych wariantów trasowania ZKOS, które pokazujemy na rysunku poniżej przekazanym nam przez PKP PLK (niestety jest on dość słabej jakości).

– Część z nich (1A, 1B, 2, 3A, 3B, 4A) zakładały trasowanie linii przynajmniej na niektórych odcinkach wzdłuż korytarza drogi S6 – Zachodniej Obwodnicy Szczecina. Z uwagi na zaawansowanie inwestycji drogowej opracowano także warianty alternatywne (4B, 5, 6), prowadzone poza trasą S6, na zachód od miasta Dobra – tłumaczy Pietrzykowski.



Przedstawiciel zarządcy infrastruktury dodaje, że niektóre z wariantów zakładają częściowe wykorzystanie dawnego korytarza linii kolejowej nr 429 (na odcinku Stobno Szczecińskie – Dołuje), która niegdyś łączyła Szczecin z Dobrą Szczecińską – Analizowane są możliwości wyłączenia ZKOS z linii nr 429 w rejonie Dobrej, Dołuja, a także niezależnym korytarzem ze stacji Stobno Szczecińskie. Wszystkie natomiast warianty niezmiennie zakładają włączenie ZKOS w układ torowy st. Police Chemia, a także możliwość powiązania z planowanym portem w Policach i ewentualnego przedłużenia układu w kierunku linii kolejowej nr 401 w stronę Goleniowa – mówi nasz rozmówca.

Oznacza to, że docelowo PKP PLK - podobnie jak Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad również chciałaby przeprowadzić tory kolejowe pod Odrą i włączyć się w linię kolejową nr 401, łączącą Świnoujście ze Szczecinem. Można tylko żałować, że przy okazji budowy tunelu drogowego nie zostanie tam uwzględniona jeszcze jedna nawa pozwalająca w przyszłości położyć w niej tory kolejowe - niestety PKP PLK i GDDKiA nie skoordynowały swoich inwestycji kilka lat temu, czego efekty widzimy już dziś. Tunel drogowy powstanie, natomiast “przebicie się” torów kolejowych na drugą stronę Odry wcale nie jest przesądzone, choć byłoby bardzo potrzebne.

Mówi nam o tym także Marcin Mochocki z zarządu PKP PLK.

– Jednym z tematów poruszanych w rozmowach z zespołem Portów Szczecin-Świnoujście jest właśnie zachodnia obwodnica kolejowa. Szkoda, że w poprzednich latach nie udało się skoordynować tych prac z drogowcami, bo byłoby to znacząco tańsze w perspektywie długoterminowej. Obecnie rozpoczyna się duża, sześciomiliardowa inwestycja drogowa, a dodatkowa nawa tunelu kolejowego pod Odrą mogłaby zostać przewidziana już teraz, bez dramatycznego zwiększenia kosztów inwestycji, nawet gdyby początkowo pozostawała niezabudowana. Niestety, w przeszłości nie udało się tego skoordynować – zauważa członek zarządu PLK i dodaje, że docelowo spółka chciałaby zbudować takie same kolejowe możliwości co drogowcy.

– Docelowo założenie byłoby takie, aby obsługiwać zarówno siatkę połączeń kolejowych, jak i połączenia drogowe w północnej, silnie uprzemysłowionej części Szczecina. Jednak na tym etapie dyskusja wciąż pozostaje w fazie wstępnej, dlatego trudno jeszcze przesądzać, czy nowy szlak ograniczy się tylko do Polic, czy też w długim terminie przewidziane będzie połączenie pod Odrą w kierunku Goleniowa – mówi Mochocki.

Dobra Szczecińska wróci na kolejową mapę Polski?

Mimo kolosalnego (zwłaszcza gdyby PKP PLK udało się przebić pod Odrą) znaczenia dla transportu towarowego ZKOS mogłaby odegrać również dużą rolę w ruchu pasażerskim - aglomeracyjnym. Dobra, jedna z największych wiosek w Polsce, wraz z resztą gminy o tej samej nazwie z roku na rok przyjmuje nowych mieszkańców, którzy wyprowadzają się tutaj, jednocześnie całe swoje zawodowe życie lokując w Szczecinie. Gmina stała się więc już typową “sypialnią” ważnego ośrodka metropolitalnego jakim jest Szczecin.

Jednocześnie transport publiczny łączący gminę i wieś ze Szczecinem pozostawia wiele do życzenia - bazuje on tylko i wyłącznie na autobusach, które muszą się tłoczyć na zakorkowanych już drogach wraz z autami mieszkańców. Nie bez powodu gmina próbowała już doprowadzić do reaktywowania połączenia kolejowego do Dobrej dzięki programowi Kolej Plus, jednak ostatecznie nic z tego nie wyszło. Później podobne plany miała PKP PLK, która chciała to zrealizować dzięki modernizacji i elektryfikacji linii nr 409 oraz 408 - jak na razie te plany wobec lk 408 i Dobrej zatrzymały się na etapie przed opracowaniem projektu, natomiast trasa w kierunku Berlina będzie rozbudowywana i elektryfikowana - przetarg ruszy w 1 kwartale przyszłego roku.

Dlatego też budowa Zachodniej Kolejowej Obwodnicy Szczecina jawi się aktualnie jako najbardziej realny sposób doprowadzenia kolei do Dobrej, choć nie jest głównym celem tej inwestycji, stąd pytania o rozwiązania pasażerskie spotkały się z dość ogólnymi odpowiedziami ze strony PKP PLK.

– Głównym celem inwestycji jest utworzenie korytarza dedykowanego dla ruchu towarowego, dlatego zagadnienia związane z obsługą pasażerską nie były dotąd szczegółowo analizowane. Potencjalne przystanki pasażerskie oraz ich ewentualna realizacja wymaga odrębnych uzgodnień z organizatorem transportu publicznego – mówi Bartosz Pietrzykowski z zespołu prasowego spółki i dodaje, że choć ruch pasażerski nie jest głównym celem inwestycji, to jednak PKP PLK go nie wyklucza – Nie wyklucza się jednak możliwości wykorzystania linii do przewozów pasażerskich. Decyzje w tym zakresie, w tym ewentualna obsługa gminy Dobra, wymagałyby uzgodnień z organizatorem publicznego transportu zbiorowego.

Województwo: Mało o pociągach pasażerskich, dużo o kolei towarowej

Jak odnosi się więc do tego organizator połączeń kolejowych w regionie?

– Samorząd Województwa Zachodniopomorskiego popiera każdy wariant linii, która zapewni sprawną obsługę przede wszystkim ruchu towarowego do i z Polic. Jeśli będzie to możliwe, linia zostanie wykorzystana także do obsługi ruchu pasażerskiego, lecz obecnie nie jest to przesądzone – napisało Biuro Prasowe Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego.

W dalszej części odpowiedzi województwo podkreśla jednak znaczenie linii dla potrzeb… transportu towarowego.

– Budowa zachodniej obwodnicy kolejowej Szczecina jest kluczowa z kilku powodów: Linia ta pozwoli na kierowanie do Polic (Zakłady Chemiczne oraz Port Police) pociągów towarowych o długości do 750 metrów, co nie jest możliwe w przypadku jazdy linią nr 406, która ma charakter górski (liczne łuki o małych promieniach, strome podjazdy oraz krótkie tory stacyjne). Obecnie długie pociągi dzielone są na dwie części na stacji Szczecin Port Centralny oraz są tam łączone w jeden długi pociąg po przyjeździe dwóch krótkich z kierunku Polic. Ponadto linia obwodowa wyprowadzi ruch pociągów towarowych przewożących m.in. ładunki niebezpieczne (benzen, amoniak, chlor, itp.) z centrum Szczecina na jego obrzeża, co przełoży się na zwiększenie bezpieczeństwa mieszkańców miasta – napisało Biuro Prasowe województwa.

Ponadto przedstawiciele samorządu dodali, że ZKOS pozwoli na kursowanie do i z Polic pociągów towarowych również w ciągu dnia, co na obecnej linii wkrótce nie będzie możliwe, gdy ruszy ostatni, a zarazem główny etap Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej – Uruchamianie towarowych pociągów w ciągu dnia na linii 406 będzie bardzo trudne z uwagi na częste kursowanie pociągów SKM oraz niską przepustowość tej linii ze względu na brak Samoczynnej Blokady Liniowej – informuje samorząd.

Ostatnim elementem przemawiającym za budową zachodniej obwodnicy Szczecina są plany Grupy Azoty, a więc właściciela ogromnych zakładów chemicznych w Policach – Grupa Azoty zwraca uwagę, że po wejściu w życie unijnej regulacji ETS2, która przewiduje nałożenie wysokich opłat na przewoźników i producentów wykorzystujących transport emisyjny (drogowy), chciałaby cały swój eksport i import surowców i produktów oprzeć wyłącznie na transporcie kolejowym i nowym porcie w Policach, który w tej chwili jest budowany. Oznacza to przyrost około 5 mln ton towarów kierowanych do Polic każdego roku w stosunku do obecnego wolumenu przewozów na linii nr 406. Nie będzie to możliwe bez budowy zachodniej obwodnicy kolejowej Szczecina – przekazało nam województwo.

Inwestycji nie popiera jej… potencjalny beneficjent

Realizację tej inwestycji popierają prawie wszyscy interesariusze projektu - Szczecin, Police, powiat policki, samorząd województwa zachodniopomorskiego, a także Grupa Azoty oraz zarządy portów w Szczecinie, Świnoujściu oraz Policach. Większość z tych podmiotów wystosowała specjalny apel do ministerstwa infrastruktury oraz obrony narodowej dotyczący poparcia dla budowy ZKOS, który trafił do obu resortów kilka tygodni temu. Jedynym samorządem z okolic Szczecina, który nie popiera budowy nowej linii jest… gmina Dobra.

Radni tej gminy kilka dni temu przyjęli stanowisko, w którym stanowczo sprzeciwili się prowadzeniu trasy przez tereny gminy i poprowadzenie jej na wschód od planowanej S6 - bliżej Szczecina, co opisuje Głos Szczeciński. Warto jednak zaznaczyć, że w obecnych dokumentach planistycznych gminy… przewidziano poprowadzenie tej linii kolejowej przez jej teren. Do tego wątku wrócimy w kolejnych materiałach.

Koszty będą znane później

Na koniec trzeba zapytać o potencjalne kosztu budowy zachodniej kolejowej obwodnicy Szczecina. Bartosz Pietrzykowski z PKP PLK wskazuje, że na razie zbyt wcześnie, aby mówić o dokładnych kwotach czy choćby szacunkach.

– Wstępny szacunkowy koszt inwestycji zostanie określony na etapie opracowania studium wykonalności. Na obecnym etapie, przed wyborem rekomendowanego wariantu układu torowego i zakresu robót budowlanych, nie jest możliwe podanie wartości kosztowej. Potwierdzamy, że docelowo będziemy rozważać również pozyskanie środków zewnętrznych – mówi przedstawiciel PKP PLK.